تحلیل اثرات زیست‌محیطی گسترش کالبدی نواحی روستایی مطالعه موردی: روستای شاهکوه سفلی

اگر چه موضوع حفاظت محیط زیست در ابعاد کلان مورد توجه جدی برنامه‌ریزان و مجریان است، لکن در ابعاد خرد، به ویژه در مقیاس روستاها که بخش عظیمی از منابع محیطی را در خود جای داده‌اند، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. هدف از این مقاله بررسی ابعاد زیست محیطی گسترش کالبدی روستاها می­باشد. روش تحقیق کتابخانه‌ای و میدانی بوده و از منابع متعدد جهت بررسی موضوع استفاده شده و نیز از بررسی‌های میدانی جهت مطالعه موردی در روستای شاهکوه سفلی شهرستان گرگان استفاده شده است. در این تحقیق اثرات زیست محیطی گسترش کالبدی  بر سه بافت اولیه، میانی و جدید از نظر ساکنین روستا مورد بررسی قرار گرفته است. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و از نظر ماهیت و روش به‌صورت توصیفی- تحلیلی می‌باشد. جامعه آماری تحقیق، خانوارهای روستای شاهکوه سفلی شهرستان گرگان استان گلستان می‌باشد که تعداد نمونه لازم جهت تکمیل پرسشنامه 140 خانوار محاسبه شد. پردازش داده­ها با نرم افزار SPSS و آزمون­های کروسکال والیس، جانکهیر، تحلیل واریانس و همبستگی صورت گرفت. به‌منظور تحلیل تفاوت معناداری کیفیت محیط زیست در بافت‌های سه‌گانه از آزمون کروسکال والیس و از آزمون جانکهیر جهت تحلیل رابطه معنادار میان گسترش فیزیکی روستا با روند تخریب محیط زیست در بافت اولیه، میانی و جدید روستای شاهکوه سفلی استفاده شده است. بررسی‌ها حاکی از آن است مهم‌ترین تأثیرات گسترش کالبدی بر روستای مورد مطالعه تغییرات کاربری اراضی و تخریب اراضی کشاورزی، کاهش کمیت آب آشامیدنی، نزدیکی به گورستان، مشکلات دفن زباله و گسترش آلودگی­های صوتی می‌باشد. بنابراین توجه به کاربری زمین وتغییرات آن به‌عنوان مهم‌ترین پیامد گسترش فیزیکی روستای مورد مطالعه با توجه به توان اکولوژیک در راستای کاهش تغییر کاربری های زراعی و باغی به مساکن و تأسیسات روستایی، در عین توجه به اهمیت توسعه این فضاها با در نظر گرفتن ضرورت احتمالی برخی تغییر کاربری‌ها برای توسعه فیزیکی روستا مورد تأکید واقع می‌شود.